Een outdoor mes is waarschijnlijk wel één van de belangrijkste hulpmiddelen voor kampeerders en outdoor enthousiastelingen, althans dat vind ik. Ik zie een outdoor mes dan ook als een stuk gereedschap, welke ik gebruik bij veel activiteiten zoals het snijden van groente en fruit, het afsnijden van takken, het snijden van wandelstokken, het kloven van brandhout of het bouwen van een onderkomen, etc. In de loop der jaren heb ik er ook vele verzameld en gebruikt (zoals op de foto is te zien).

(Dit artikel bevat affiliate links en brengen je naar de producten van Bol.com)

Een outdoor mes is een hulpmiddel dat nuttig is bij elke situatie die je tegenkomt tijdens het rugzak-wandelen of in de ruige natuur. Zelfs in een overlevingssituatie maakt een mes het leven een stuk gemakkelijker. Je leven kan er zelfs van afhangen, als ik denk aan het waargebeurde verhaal van Aron Ralston, waarbij ik hoop dat je nooit zo’n situatie mee zult maken.

Aron Ralston

Aron Ralston, een Amerikaanse bergsporter, wandelde in de staat Utah toen hij een rotsblok vasthield die los kwam en vervolgens samen met Aron naar beneden gleed en op zijn rechterarm rolde. Zijn arm kwam hierdoor bekneld te zitten tussen het rotsblok en de rotswand. Het enige wat hij nog bij zich had was slechts een touw, een videocamera, een horloge, een veldfles water een aantal voedingsrepen en een zakmes.

Vijf dagen en zeven uur lang zat hij zo gevangen en kreeg zijn arm maar niet los. Wanneer zijn water op was, besloot Aron dat hij iets moest doen om zichzelf te bevrijden. Maar omdat hij het rotsblok niet kon verplaatsen, was zijn enige optie om met zijn zakmes zijn eigen onderarm, net onder de elleboog te amputeren. Dat was niet alles wat hij moest doen om in veiligheid te komen. Nadat hij eerste hulp had toegepast, moest Aron van een 21 meter hoge richel abseilen en kilometers terug naar zijn voertuig wandelen.

Ontdekt

Hij werd ontdekt door een Nederlands echtpaar en hun zoon, die hem water gaven en de hulpdiensten alarmeerden. Enkele uren later werd hij door en reddingshelikopter naar het ziekenhuis overgebracht. Dus door met zijn zakmes zijn eigen arm te amputeren had hij zijn eigen leven gered.

Over dit incident is een film gemaakt. Misschien heb je die film “127 Hours” wel gezien?

Niet iedereen staat daar direct bij stil dat een mes zelfs je leven kan redden en misschien is dat maar goed ook, maar trek je er meerdere dagen op uit met een rugzak, dan mag een goed outdoor mes niet bij je uitrusting ontbreken. Dus draag altijd een schoon en scherp mes bij je en zorg ervoor dat je die niet verliest. Werp je mes nooit zomaar in een boomstam of de grond, je kunt het hierdoor ernstig beschadigen of verliezen.

Wat is nou het ultieme outdoor mes?

Het kiezen van je outdoor mes is iets waar je niet lichtzinnig over moet zijn. Geen twee messen zijn hetzelfde en elk heeft zo zijn functie waarvoor het gemaakt is. Als je de buitensport catalogi doorbladert, sta je verbaasd over het grote aanbod aan wat outdoor messen genoemd wordt. Vaak zien ze er bijzonder krijgshaftig uit, wat alleen maar goed (of slecht) is om de aandacht van de politie of douane te trekken. Persoonlijke voorkeur speelt natuurlijk ook een belangrijke rol bij de keuze van een mes. Dus kies verstandig. Het ultieme outdoor mes bestaat helaas niet…

Hierbij wil ik deze outdoor messen in drie categorieën verdelen, namelijk:

• Zakmessen
• Jachtmessen
• Survival-messen

Zakmes

Een kampeerder heeft in principe genoeg aan een zakmes, met een lemmet van ca. 8-12 cm lengte, voor allerlei kleine klusjes. Zo’n mes kun je in een gesloten staat vrij onopvallend in een foedraal aan de broeksriem meedragen (niet in je rugzak of in de zak van je jas, want als je die kwijtraakt zit je ook zonder mes). Het is noodzakelijk dat het mes na het openen zichzelf vergrendelt, opdat het niet op een overwacht moment weer dichtklapt en verwondingen veroorzaakt. Een houten handvat glijdt minder makkelijk weg uit je handen, en vermindert de kans op blaren. Zo’n mes met een houten handvat vind je vooral bij het merk Opinel.

De Zwitserse officiersmessen van ‘Victorinox‘ of ‘Wenger’ bestaan uit twee lemmeten en verschillende gereedschappen als: blikopener, (kruiskop)schroevendraaier, kurkentrekker, kroonkurkenwipper, priem, zaadje, schaartje, viskrabber/hakensteker, maatstokje, metaalvijl, pincet, brandglas, kompasje. Al naar de prijs die men er voor wil betalen zijn er meer of minder complete uitvoeringen, die stuk voor stuk op gepaste tijd van nut zijn.

Een goed zakmes is bijvoorbeeld de Victorinox Huntsman welke het best aan de riem gedragen kan worden in een leren foedraal van Victorinox.

Jachtmes

Iemand die bijvoorbeeld aan bushcraft doet heeft meer iets aan een jachtmes. Je kunt er takken mee van een boom halen voor de bouw van een onderkomen of het aanleggen van een houtvuur, het is een hulpmiddel bij het bereiden van noodvoedsel (wortels, vruchten, bladeren afsnijden en eventueel schillen, gevangen vissen of zoogdieren ontschrubben, resp. villen en bereiden), het maken van kleding, enzovoort.

Een jachtmes moet uit één stuk vervaardigd zijn, waarbij het lemmet door moet lopen in het handvat, zodat het niet doormidden kan breken. Een goed jachtmes is duur, omdat er hoogwaardig koolstofstaal voor gebruikt moet worden.

Fällkniven

Na een aantal jaren ervaring met verschillende jachtmessen kan ik zeggen dat mijn keuze valt op messen van van het Zweedse merk Fällkniven. Hierin vind je bijvoorbeeld het model A1 en het model F1, welke ik beide in mijn bezit heb. Misschien vind je ze een beetje prijzig, maar dan heb je er ook echt iets aan.

Deze messen werden aanvankelijk ontwikkeld voor het Zweedse leger en luchtmacht. De Fällkniven A1 en F1 zijn inmiddels echte allround outdoor messen. Aan vrouwen is er ook gedacht. Voor hun is speciaal de Fällkniven WM1 ontwikkeld. Hierdoor is het voor iedereen interessant om deze messen te gebruiken en te hebben. Ik zou deze messen zeker aanraden aan elke outdoor liefhebber.

Hill Knives Holland

Een ander mes, wat ik nog vanuit mijn diensttijd overgehouden heb is de KCT002 van het Nederlandse bedrijf Hill Knives. Dit mes heb ik menig keer gebruikt om een onderkomen mee te bouwen, houtvuren mee aan te leggen en hout mee te splijten. En ik heb hem slechts een paar keer hoeven te slijpen. Hij blijft namelijk best lang scherp. Dit mes werd speciaal ontwikkeld voor het Korps Commandotroepen en was bedoeld voor gebruik bij overlevingssituaties. De eenvoud en gedegen kwaliteit maken deze messen het functioneren onder primitieve omstandigheden zeer goed mogelijk.

Survival-mes als outdoor mes

Een goed survival-mes heeft een lemmet van ca. 15 cm of meer, met een zaagsnede op de rugzijde. De greep is vaak hol, daarin kunnen lucifers, vislijn, e.d. worden geborgen. In de schroefdop zit vaak een kompassen of het zit ergens in de schede verwerkt. De schede is van leer (afgezet met klinknagels of staaldraad tegen het doorschieten van het mes bij een valpartij) of van kunststof. Op de schede is vaak een wetsteentje aangebracht. Sommige messen hebben nog extra functies, zoals een schroefdop op de greep, die als hamerkop dient, een kroonkurkwipper, e.d.

Veel van de survival-messen met vast lemmet zijn veel te zwaar. Ook om te slachten is het mes met zijn te dikke en rechte lemmet ongeschikt. Hetzelfde geldt voor andere karweitjes in de wildernis: Het zaaggedeelte begeeft het al bij een armdikke tak en om te hakken is het mes te kort en kun je beter een bijl gebruiken.

Het Amerikaanse Bowie-mes – dat als uitgangspunt dient voor de meeste survival messen – was bedoeld als jachtwapen, maar ook als verdedigingswapen. Maar die functie kun je beter vergeten, je verdedigen met een mes heeft alleen zin als je erg goed getraind bent, anders is het een gevaar voor jezelf.

Waar moet je op letten bij de aanschaf van een outdoor mes?

Veel liefhebbers van het buitenleven raden aan om een recht mes te nemen tijdens het kamperen. Kies hierbij een scherp mes van het liefst koolstofstaal of roestvrij staal. Een koolstofstalen mes is meestal sterker en scherper in vergelijking met een roestvrijstalen mes en is een geweldig hulpmiddel voor het hakken van hout. Een roestvrijstalen mes is echter roestbestendig, waardoor het een uitstekende keuze is bij kamperen in een vochtig klimaat.

Misschien vind je het handiger twee messen mee te nemen: een zakmes voor kleinere klussen en een jachtmes voor zwaarder werk, zoals het omkappen van kleine boompjes voor het bouwen van een onderkomen, voor het aanleggen van een vuur, of anderszins. Heb je zowel een zakmes als een jachtmes, dan kun je vrijwel alle noodzakelijke klussen probleemloos aan. Wil je maar één mes meenemen, kies dan voor een gewone zakmes. Dat heeft immers veel meer mogelijkheden.

Koop bij voorkeur geen zogenaamde Rambo-messen. In souvenir- en tabakswinkels worden z.g. overlevingsmessen aangeboden die wel goedkoop zijn, maar van een povere kwaliteit staal werden gemaakt. De kans is groot dat het lemmet breekt zo gauw van het mes prestaties worden gevraagd. Ze zijn onhandig, weinig functioneel, en ze komen vrij provocerend over.

Outdoor messen en de wapenwet

Jachtmessen mag je alleen meenemen naar de plaats waar je ze gebruikt. Je mag ze in geen geval op je lichaam dragen, en je hoort ze op zo’n manier op te bergen dat je er onderweg niet rechtstreeks bij kan. Het bezit van messen en dolken is niet overal toegestaan. Vraag vooraf informatie. De wapenwet verbiedt vrijwel overal messen, dolken en bajonetten met twee scherpe kanten, zoals commando’s gebruiken om tegenstanders geluidloos onschadelijk te maken. Wie met zulke dolken loopt is zeker strafbaar, maar de vraag is ook: wat moet je ermee?

Enkele nuttige tips:

Je mes is zonder meer het belangrijkste gereedschap van je hele uitrusting. Houd het dus altijd op en top in orde.
• Houd je zakmes altijd vlijmscherp en berg het na gebruik meteen weer op.
• Vermijd onnodige slijtage door het op de grond of in een boom te gooien.
• Olie het regelmatig in, zeker als je het voor langere tijd niet gebruikt.
• Snijd bij het werken met een mes altijd van je lichaam weg. Snijwonden vergroten de kans op besmetting aanmerkelijk.
• Gebruik je een jachtmes, berg het dan altijd op in een stevige schede met sluiting.
• Het lemmetprofiel mag niet te fijn zijn, omdat er dan snel bramen ontstaan.